Jugoslovenska moderna umetnost: Spomen-zbirka Pavla Beljanskog

Spomen-zbirka Pavla Beljanskog je muzej posvećen jugoslovenskoj modernoj umetnosti prve polovine 20. veka. Ustanova nosi naziv po svom osnivaču i darodavcu, Pavlu Beljanskom, diplomati i kolekcionaru. Nalazi se na Trgu galerija u Novom Sadu, u zgradi koja je među prvima u tadašnjoj Jugoslaviji sagrađena 1961. godine isključivo za potrebe muzejskog prostora. Ovo skladno arhitektonsko ostvarenje Ive Kurtovića predstavlja spomenik kulture. U Spomen-zbirci možete uživati u remek-delima umetnika poput Nadežde Petrović, Save Šumanovića, Milana Konjovića, Marka Čelebonovića, Petra Dobrovića, Petra Lubarde, Zore Petrović, saznati o životu Pavla Beljanskog, i naših najznačajnijih umetnika i umetnica.

Najveći deo postavke Spomen-zbirke Pavla Beljanskog čine dela iz legata kolekcionara. Od ukupno 185 dela, izloženo je 144, i to 120 slika, 15 skulptura, 4 crteža i 5 tapiserija. Sama postavka je koncipirana na specifičan način. Mada je tokom vremena pretrpela promene, suštinski je očuvana ideja Pavla Beljanskog da dela u postavci treba da povezuje jedinstvena nit likovnog ritma i prvenstveno kolorističkog sklada, a ne biografsko-istorijski ili neki drugi muzeološki princip. Tokom vremena, ovakva zamisao nije pretrpela znatne promene i inovacije. Njena modernost je i danas očigledna i relevantna, u skladu sa tendencijama izlagačkih politika zasnovanih na specifičnosti poetskog, idejnog, tematskog ili nekog drugog koncepta. Iako se u salama nižu slike i skulpture autora različitih generacijskih pripadnosti, njih objedinjuje jedinstvena ideja kojom se rukovodio Pavle Beljanski. Prihvatajući načela Bogdana Popovića da su najviše vrednosti slikarstva „poetsko osećanje prirode, ukus, mera i viša kultura… savladana tehnika i koloristički dar”, Beljanski smatra da „likovno stvaralaštvo podleže zakonima života”, a njegove vrhunske vrline su spontanost, harmonija i unutrašnja sadržina.

Posebno se izdvajaju inovativni obrazovni programi i aktivnosti koje građanima i građankama svih uzrasta približavaju modernu umetnost. Među njima su stalna postavka „Dodirni i oseti“ za slepe i slabovide i aplikacija „Muzej za sve“ namenjena gluvim i nagluvim osobama, kao i svima koji umetnost žele da iskuse na nesvakidašnji način.

Spomen-zbirka Pavla Beljanskog na Jutjubu poseduje listu kratkih filmova o delima iz kolekcije, kao i tumačenja odabranih dela na znakovnom jeziku.